تأثیر پدیده ی نفرین منابع بر توسعه مالی و رشداقتصادی

در تحقیق پیش رو به دنبال مستندات جدیدی در زمینه شکست عملکرد اقتصادی کشورهای بهره مند از منابع طبیعی در چارچوب نظریه نفرین منابع هستیم. نظریه نفرین منابع به ارتباط معکوس بین وفور منابع طبیعی و رشد و توسعه اقتصادی اشاره دارد. مسأله اساسی در این نظریه، شناسایی کانال های مختلفی است که به واسطه ی آن ها وفور منابع می تواند رشد را تحت تأثیر قرار دهد. همچنین تأثیرگذاری توسعه مالی بر رشد اقتصادی یکی از مهم ترین موضوعات مطرح شده در ادبیات رشد اقتصادی است که بحث های بسیاری را به خود اختصاص داده است. در این تحقیق، به ارزیابی تجربی نقش توسعه مالی در رشد اقتصادی و متقابلاً، تأثیر رشد اقتصادی بر توسعه یافتگی مالی در 36 کشورنفتی وغیرنفتی در حال توسعه و توسعه یافته، طی سال های 2006-1983 پرداخته ایم. روش تجربی ما مبتنی بر داده های تابلویی، متشکل از میانگین های چهارساله بوده که با استفاده از تخمین پانل پویا از طریق روش گشتاورهای تعمیم یافته ی سیستمی صورت گرفته است. برای این منظور از متغیرهای نسبت نقدینگی به تولید ناخالص داخلی، نسبت بدهی های نقدی به تولید ناخالص داخلی، نسبت اعتبارات داخلی اعطا شده به بخش خصوصی به تولید ناخالص داخلی، نسبت اعتبارات داخلی اعطا شده به بخش خصوصی از سوی بانک ها به تولید ناخالص داخلی، نسبت اعتبارات داخلی اعطا شده به بخش خصوصی به نقدینگی به عنوان شاخص های توسعه یافتگی مالی و شاخص کلی توسعه مالی با استفاده از روش تحلیل مولفه های اصلی(pca) و همچنین متغیرهای سرمایه گذاری فیزیکی، هزینه-های مصرفی دولت، سرمایه انسانی، درجه باز بودن تجاری، سرمایه گذاری مستقیم خارجی، تورم، نرخ ارز حقیقی و ارزش افزوده صنعت به تولید ناخالص داخلی به عنوان متغیرهای کنترل در الگوهای نرخ رشد بر اساس روش داده های پانل پویا (dpd) استفاده شده است. نتایج برآوردها نشان می دهد که توسعه مالی نقش تعیین کننده ای در تحت تأثیر قرار دادن کارایی سرمایه گذاری و بدین ترتیب عملکرد اقتصادی ایفا می-کند، که البته، توانایی نهادهای مالی در کشورهای نفتی و غیر نفتی متفاوت است. نتیجه مهم دیگر آن است که سطوح بالای سرمایه گذاری در کشورهای نفتی کیفیت پایین تری داشته است. از این رو به نظر می رسد در این کشورها سرمایه گذاری زیاد به خودی خود کافی نیست، مگر اینکه به همراه سیستم مالی توسعه یافته ای باشد که از سرمایه گذاری در طرح های با بازده پایین ممانعت بعمل آورد. علاوه بر این، ملاحظه شد که تأثیر مثبت درآمد سرانه بر توسعه یافتگی مالی در کشورهای نفتی کوچکتر است و در این کشورها، نرخ ارز حقیقی نیز بر توسعه مالی اثرگذار است.